Hizkuntza komunitatearen argazki orokor bat eginez hasi zuen Ibon Manterola hizkuntzalariak bere tartea zapatuan. Inkesta soziolinguistikoko datuak eta mapa soziolinguistikoak aletu zituen, euskararen ezagutza eta erabileraren bilakaera errepasatu zuen, bai eta euskara sustatzeko aldeko jarrera dutenen kopuruak ere, eta hiru ondorio nagusi nabarmendu zituen: euskarak gero eta hiztun potentzial gehiago dituela; hau da, euskara dakitela esaten duen gero eta jende gehiago dagoela; euskararen ezagutzan gora egin arren, erabilera datuak apalak direla: “Edo hobekuntza txiki-txikiak izan dira, edota atzera egin da bestela”; eta euskara sustatzeko jarrera dutela diotenen masa handi bat dagoela Euskal Herrian, lurralde bakoitzean politika instituzionala eta euskararen estatus soziala ezberdinak izanda ere.

Jarreren inguruan, bi ikerketa aipatu zituen, datu kualitatiboagoak ematen dituztenak. Batetik, Jaurlaritzak aginduta, Iñaki Martinez de Lunak zuzendutako Euskararen Gaineko Oinarrizko Diskurtsoa. Haren arabera, Gipuzkoa, Araba eta Bizkaian herritarren %97k euskara begirunez tratatu behar dela diote eta gehiengoa euskararen aldeko politikak sustatzearen alde dago: %82. Euskararen alde “derrigortasun puntu bat aplikatzearen eta baliabide publikoak inbertitzearen alde” daudenak, gainera, gehiengo nabarmena dira: %61. Jarrera mesfidatian daudenak, berriz, gehienez %20 dira. Bestetik, Xabier Erize soziolinguistaren ikerketa etnografiko bat ere aipatu zuen, zeinean Erizek defendatzen duen “Nafarroan, foku mediatiko gatazkatsutik eta alderdi politikoen jokotik kanpo badagoela lurra aurrerapausoak egiteko euskararen sustapenean, babesa, borondatea eta sustapena landuta”.

Inkestetan eta grafikoetan ageri diren zenbaki, kontaketa eta portzentaje guzti horiek euskararen biziberritze prozesuaren ezinbesteko elementuak direla nabarmendu zuen, ematen dutelako babes bat eta oinarri zientifiko bat biziberritze prozesuez hitz egiteko, eztabaidatzeko eta hartzen diren neurriak auzitan jartzeko edo defendatzeko, baina aldi berean, esan zuen askotan adierazten ez dutena pentsaraztera eramaten gaituztela grafikoek, abstrakziorako dugun joeragatik alde batera lagatzen ditugulako hiztunen artean dauden ezberdintasunak eta idealizatzen dugulako hizkuntza komunitatea homogeneoa dela: “Eztabaida ez da neurtu behar den edo ez kuantitatiboki. Beste kontu bat da, beharbada, denboraren poderioz komunitatearen irudikapen kolektibo batzuk eraiki ditugula eta hiztun perfilak homogenizatzera jo dugula, eta beharbada erdigune batzuk eraiki ditugula eta hortik kanpo daudenak ertzetara bidali ditugula”. Eta uste hori arrazoitzeko, hainbat adibide eman zituen. Aipatu zuen, esaterako, Paula Kasares filologo eta antropologoaren ikerketa bat. Baztango eta Iruñerriko gurasoek haurrak euskaraz hazteko nola egiten zuten aztertu zuen Kasaresek, baina horretarako ez zituen euskaraz zekiten gurasoak bakarrik hartu, posible delako haurrak euskaldun haztea haurrei gaztelaniaz eginda. Aipatu zuen, era berean, Ainhoa Pardina hizkuntzalariaren beste lan bat, erakusteko zein gutxi dakigun hiztunez (Euskararen belaunaldiz belaunaldiko etena eta jarraipena Lizarrako ikastolako familien testuinguruan). Eta aipatu zuen euskararen ezagutzak erabilera ekarriko zuen ustea, “konfirmatzen duena irudikapen kolektibo batzuk eraikitzen ditugula hiztun perfilen inguruan”.

Horregatik guztiagatik, hizkuntza komunitatearen ikuspegi homogeneoegia irudika dezaketen hiztun profilak berrikusten jarraitu beharra dagoela azpimarratu zuen, hiztun profil batzuk erdigunean kokatzeak eta beste batzuk ertzetara bidaltzeak komunitatearen irudikapen murriztua sortzen duelako: “Askotariko hiztun profilak zenbat eta sakonago identifikatu eta sendoago zilegiztatu, orduan eta iraunkorragoa izango delako hizkuntza komunitate ertzez josia”, azpimarratu zuen.

“Hizkuntza komunitatearen ikuspegi
homogeneoegia irudika dezaketen hiztun profilak berrikusten jarraitu behar da”

https://www.youtube.com/watch?v=2yYMjnDujE4